Gokken, poker en casino’s spreken tot de verbeelding: als tijdverdrijf voor de chique jetset, als een manier om met geluk en tactiek rijk te worden, en als wanhopige laatste redmiddel om een verloren fortuin terug te winnen. Ook de associaties met decadente miljonairs, met gewetenloze misdadigers en met de zelfkant van het bestaan zorgen ervoor dat de casinowereld een spraakmakende reputatie heeft. We treffen dan ook veel gokkers en gokpaleizen aan in boeken, films en in andere media. Dit zijn de bekendste werken waarin regelmatig – of constant – gegokt wordt.
Spraakmakende casino’s in de kunst
Het groots opgezette gokpaleis vol glitter en glamour is een dankbare setting voor veel auteurs en filmmakers. Het boek Casino (later verfilmd tot een klassieker) speelt zich af in één van de grote casino’s van Las Vegas, en in de film Ocean’s Eleven moet een klein dozijn inbrekers en oplichters zich een weg banen naar de zwaar beveiligde kluis van zo’n etablissement. Megasino is een fictief feel-good book waarin twee tyconen het grootste casino ooit proberen op te richten. In de zwart-witfilm Monte Carlo (1930) probeert een aan lager wal geraakte erfgename een fortuin te winnen in het gelijknamige casino, zodat ze niet met een rijke graaf hoeft te trouwen. En de musical Viva Las Vegas van Elvis kan beschouwd worden als een ode aan de grootste gokstad ter wereld en aan de hyperluxe casino’s daar.
Schimmige gokholen
Nederlandse (online) casino’s zijn aan een flinke waslijst wettelijke regels gebonden. Hetzelfde geldt ook voor talloze (online) casino’s buiten Nederland. Veel van hen hebben gerenommeerde licenties en worden gereguleerd door de overheid in een ander land, waardoor ze zonder CRUKS kunnen opereren – meer informatie op deze pagina. De situatie is echter anders voor de zogenaamde gokholen, schimmige ongereguleerde casino. In het toneelstuk Guys en Dolls vinden we het grootste Craps-speelhol van New York, dat na elke politieinval gewoon van locatie wisselt. In het Nederlandse jongerenboek Alles of Niets maakt de 17-jarige hoofdpersoon geleidelijk de stap van illegale casino’s naar de onderwereld. En zo rauw als in de film Snatch gaat het er nergens aan toe. De weddenschappen op bloederige vechtpartijen in een ondergronds gokhol eindigen er hier soms mee dat een verliezer in de maag van een groep hongerige varkens verdwijnt.
De maffia en criminele gokkers
Geld trekt boeven aan, en dat geldt dus ook voor casino’s. Tegenwoordig is het een stuk moeilijker om vals te spelen, een illegaal gokpaleis te runnen of fraude te plegen in het casino – maar het is een publiek geheim dat er nauwe banden bestaan tussen de gokwereld en criminele organisaties. In de HBO-serie Boardwalk Empire pokeren de gangsters en politici (vaak dezelfde figuren!) in de luxe privé-casino’s van Atlantic City. In Casino Royale wint geheim agent James Bond bij datzelfde spel een fortuin van een internationale misdaadorganisatie – en dat is lang niet de enige ‘Bond’ waarin casino’s een rol spelen. En The Sting draait om drie oplichters die het casino van een gangster geld proberen te ontfutselen – met ernstige gevolgen.
Probleemgokkers
Nóg een schaduwkant van het casino die schrijvers en regisseurs heeft geïnspireerd is de gokverslaafde speler. Dat is niet moeilijk te begrijpen, want gokkers die de speeltafel niet kunnen verlaten, miljoenen winnen en weer kwijtspelen, en lijden onder middelengebruik, depressie en relatiecrises vormen fascinerend materiaal. De film Croupier biedt een eerste kennismaking met dit thema. We krijgen inzicht in de wereld van een dealer die zelf het hoofd probeert te bieden aan de verleidingen van het spel en het geld. The Gambler (een roman uit 1866 van Dostojevski) doet hetzelfde, maar dan rauwer en intenser. En de film Mississipi Grind verkent het effect van gokverslaving op de relaties en de toekomstplannen van de twee hoofdpersonen, zonder te willen oordelen over goed of kwaad.
